پرسش :

اعمال یا همان مناسک حج تمتع به چه شکل به جا آورده مى شود؟


پاسخ :
در واقع مناسک و اعمال حج تمتع دو بخش دارد که به ترتیب به جا آورده مى شوند و مجموع این اعمال مناسک حج را تشکیل مى دهد؛ الف: عمره تمتع، ب: حج تمتع.

صورت حجّ تمتّع به طور اجمال چنین است:

الف) عمره تمتّع

حتماً باید در ماه هاى حج (شوّال، ذى القعده و ذى الحجّه) انجام شود و از پنج عمل زیر تشکیل مى شود:

1. احرام بستن از میقات به قصد عمره تمتّع.

2. هفت بار طواف خانه کعبه.

3. دو رکعت نماز طواف نزد مقام ابراهیم.

4. سعى بین صفا و مروه (هفت بار).

5. تقصیر، یعنى کوتاه کردن مقدارى از مو یا ناخن، ولى به گرفتن ناخن قناعت نشود.

پس از انجام اعمال پنج گانه فوق، از احرام بیرون مى آید، و تمام چیزهایى که به سبب احرام بر او حرام شده بود حلال مى شود.
 
ب) حجّ تمتّع

حجّ تمتّع شامل اعمال زیر است:

1. احرام بستن از مکّه.

2. وقوف (توقّف کردن) در «عرفات» از ظهر تا غروب روز نهم ذى الحجّه.

3. وقوف در مشعرالحرام و ماندن در آنجا از طلوع فجر روز عید قربان تا طلوع آفتاب.

4. رفتن به منى و رمى جمره عقبه (یعنى هفت سنگ کوچک به محلّى که در آخر منى قرار دارد، و نامش «جمره عقبه» است، مى زند).

5. قربانى کردن در منى روز عید قربان (دهم ذى الحجّه).

6. حلق یا تقصیر، یعنى تراشیدن موى سر یا کوتاه کردن مقدارى از مو یا ناخن، ولى به ناخن تنها قناعت نکند.

با انجام این شش عمل تمام آنچه با احرام بر او حرام شده بود حلال مى شود، جز همسر و بوى خوش.

7. هفت دور طواف خانه کعبه (این طواف، طواف زیارت نام دارد).

8. به جا آوردن دو رکعت نماز طواف.

9. سعى (رفت و آمد) میان صفا و مروه. هنگامى که این سه عمل هم انجام شد، بوى خوش نیز بر مُحرم حلال مى شود.

10. طواف دیگرى اطراف خانه کعبه به جا مى آورد که «طواف نساء» نام دارد.

11. دو رکعت نماز طواف نساء.

با انجام این دو عمل، همسر نیز بر او حلال مى شود.

12. بازگشت به منى و اقامت شب یازدهم و دوازدهم (و در بعضى حالات شب سیزدهم) در آنجا.

13. رمى جمرات سه گانه (یعنى زدن هفت سنگ در روز یازدهم و دوازدهم به هر کدام از سه محلّى که در منى قرار دارد، و این سه محل، جمره اولى و وسطى، و عقبه نام دارند).

بعد از ظهر روز دوازدهم با انجام این اعمال، مى تواند به مکّه بازگردد و حجّ او تمام است.

منبع: احکام غرب نشینان، مطابق با فتاوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی (دام ظله)، تهیه و تنظیم: محمدصادق مطهری فرد، انتشارات نسل جوان، 1395.